Spataderen zijn niet fijn. Vaak is het niet alleen een cosmetisch ongenoegen, maar soms ook gewoon pijnlijk. Wat kun je aan spataderen doen, en wat kun je doen om de kans op (nieuwe) spataderen te verkleinen?

Wat zijn spataderen?

Spataders zijn verwijdingen van de aderen. Ze ontstaan doordat de kleppen in de aders niet goed meer sluiten. Wanneer deze kleppen niet meer goed sluiten, stroomt het bloed terug in het been. Door de hogere druk rekt de ader uit, waardoor een spatader kan ontstaan. Spataders die dicht onder de huid van de benen lopen, zijn soms zeer duidelijk zichtbaar. Het zijn kronkelige, blauw gekleurde verdikkingen. Naast hun minder fraaie uiterlijk, kunnen spataders ook de oorzaak zijn van pijnlijke en opgezette benen. Soms kunnen ze leiden tot open wonden.

Oorzaken van spataderen

Waarom de één wel spataderen krijgt en de ander niet is moeilijk te verklaren, maar een aantal factoren spelen mee in het ontstaan van spataderen.
De meest voorkomende oorzaken voor het ontstaan van spataderen zijn:

• Erfelijkheid
  Dit is de belangrijkste oorzaak van spataderen. Ze komen in bepaalde families meer voor dan in andere families, en dat heeft te maken met de aanleg voor zwakke kleppen in de aderen en zwakke vaatwanden.
• Te weinig lichaamsbeweging
  Mensen die veel en lang achter elkaar stilzitten én weinig actief zijn, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van spataderen. Bij deze mensen worden de aderen door de spieren te weinig gestimuleerd om bloed omhoog richting het hart te pompen.
• Belastend beroep
  Langdurig (stil) staan of zitten vergroot de kans op het ontwikkelen van spataderen. Denk hierbij aan verpleegkundigen, kappers en winkelpersoneel.
• Veranderingen in de hormoonhuishouding
  Een zwangerschap kan, bij erfelijkheid, leiden tot spataders. Onder invloed van de hormonen zetten de aders uit en de baarmoeder drukt ook nog eens op de aders in het bekken, waardoor de terugstroming van het bloed naar het hart wordt gehinderd. Ook vrouwen in de overgang krijgen spataderen.
• Overgewicht
  Overgewicht geeft extra druk op de kleppen in de aderen waardoor deze slechter kunnen gaan functioneren.
• Trombose
  Door trombose in het been kunnen de kleppen in de aderen beschadigd raken waardoor deze kunnen gaan lekken.

Wat kun je aan spataderen doen?

Ga sporten

Wandelen, fietsen, zwemmen en hardlopen zijn goed om spataderen tegen te gaan. Maar ook het lopen op blote voeten op het zand, gras of grind is effectief. Net als oefeningen waarbij je afwisselend op de hielen en tenen gaat staan, of je tenen zoveel mogelijk naar boven krullen wanneer je op je hielen staat, zodat je voelt dat je kuitspieren aanspannen. Zorg echter wel voor de nodige steun wanneer je evenwicht niet zo goed is.

Draag steunkousen

Door steunkousen te dragen zorg je ervoor dat de druk wordt weggenomen. Daarnaast zorgt het er ook voor dat nieuwe spataderen minder snel ontstaan. Ze bieden de aders in de benen een bepaalde ondersteuning. Draag ze gelijk nadat je bent opgestaan. Op warme dagen voelt het natuurlijk wel minder fris aan, maar het extra comfort maakt veel goed. Losse steunkousen geven meer verfrissing dan panty’s, maar let wel goed op dat het kousenboord niet knelt. Dit kan je klachten alleen maar verergeren. Het beste is om alle kledingstukken die de bloedsomloop in je benen kunnen hinderen te vermijden.

Overige tips

• Houd je benen uit de zon wanneer je last hebt van spataderen. De warmte van de zon zorgt ervoor dat de aderen in je benen extra uitzetten.
• Om dezelfde reden kun je een sauna of een Turks bad beter vermijden.
• Het ontharen van je benen met warme was kan ook voor het extra uitzetten van je aderen zorgen.
• Koude douches van de benen zijn bij warm lijkt een goed idee, echter nadat de aderen samentrekken zetten ze daarna in een reactie op, extra uit. Lauw water is een beter advies.
• Probeer om de 20 minuten even op te staan en rond te wandelen. Zeker wanneer je een zittend of staand beroep hebt.
• Wanneer je lekker op de bank gaat liggen leg je benen dan iets hoger dan het hart. Dit bevordert het wegvloeien van het bloed en helpt een eventueel oedeem afnemen. Dit geldt trouwens ook voor het slapen.
• Probeer zoveel mogelijk het dragen van zware tassen of andere zaken te vermijden. Bij een zware inspanning worden de aders in de benen extra onder druk gezet, waardoor ze verder kunnen uitzetten. Vraag of iemand je kan helpen of verdeel de last in meerdere kleine pakjes die niet zo zwaar zijn.

Voeding en natuurgeneeskundige middelen

Goede voeding is bij spataderen, en vooral wanneer er sprake is van een open been, heel belangrijk. Mediterrane kost is aan te bevelen. Behalve dat ze smakelijk is bevat ze kwalitatief goede vetten die ontstekingen kunnen tegengaan zoals bijvoorbeeld Omega 3.
Een vastenkuur kan de stofwisseling ontlasten waardoor er ruimte ontstaat voor de afvoer van resten en afvalproducten van de stofwisseling.
Een basisch voedingspatroon met meer aardappelen en groente en minder eiwitten is aan te bevelen. Deze producten laten zich bovendien goed combineren met gezonde oliën. Het gebruik van zout is, wegens het vasthouden van vocht, ten sterkste af te raden.

Middelen om in te nemen die Aesculus hippocastanum (paardekastanje) en/of Hamamelis virginiana (toverhazelaar) bevatten, kunnen goed doen. Deze kruiden zijn ook in de vorm van zalf verkrijgbaar. Het blijft van belang om actief spataderen te voorkomen, te bestrijden, te doen verwijderen en vooral ernstiger schade uit de weg te gaan. Het gaat om een, oneerbiedig gezegd, technisch probleem dat op de eerste plaats een technische oplossing vereist.