Uit onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de bewoners van een gemiddeld land mentaal of fysiek last heeft van weersveranderingen. Hoe komt het dat we bij het ‘vallen van de bladeren’ last krijgen van een zere knie of een uitgeblust gevoel? En vooral: wat kunnen we er aan doen?

De invloed van het weer op je gezondheid begint vaak rond de adolescentie en vrouwen zijn meer weergevoelig dan mannen.  Weersveranderingen spelen namelijk ook in op het hormonaal stelsel, wat meteen verklaart waarom je rond deze tijd van het jaar last kan hebben van de herfstblues. Naast vrouwen kunnen ook ouderen en kinderen erg weergevoelig zijn. Doordat ze minder buiten komen, worden kinderen vaak onrustig en kunnen ze zich op school moeilijker concentreren.

Europese wetenschappers hebben een lijst samengesteld van veel voorkomende symptomen bij weersveranderingen:

1. ADEMNOOD
Ben je astmapatiënt, dan heb je het in de herfstmaanden dubbel zo zwaar. Als de lucht koud en droog is en het waait hard, hangt er veel fijn stof in de lucht en dat belemmert je ademhaling. Laat dat je er echter niet van weerhouden naar buiten te gaan. Zorg er wel voor dat je warm blijft: bedek je mond en neus met een sjaal, zet een muts op en draag handschoenen.

Probeer ook door je neus te ademen. Als je door je neus ademt, wordt de ingeademde lucht als het ware ‘gefilterd’ door je neushaartjes. Ook als je uit een warme ruimte meteen in de koude buitenlucht stapt, is het verstandig om diep door je neus te ademen. Houd de lucht even binnen en laat ze daarna door je neus wegstromen. Deze kleine hulpmiddeltjes kunnen je ademhaling spectaculair verbeteren.

2. SCHOMMELENDE BLOEDDRUK

Door sterke temperatuursschommelingen bij weersveranderingen raakt ook je bloeddruk van slag. Dat komt omdat bij plotselinge koude je bloedvaten zich samentrekken, waardoor je bloeddruk afwisselend stijgt en daalt. Ook als je een lage bloeddruk hebt, is deze vaak gevoelig voor weersveranderingen.

3. HOOFDPIJN
Recent onderzoek van een aantal prominente Amerikaanse medici heeft uitgewezen dat ruim de helft van alle hoofdpijnpatiënten bij verandering van weer een hoofdpijnaanval krijgt. Er zijn zelfs patiënten die al hoofdpijn krijgen als er een raam openstaat. Volgens de artsen komt dat doordat het zenuwstelsel zich niet kan aanpassen aan snelle weersveranderingen.

Advies van medici: houd een maand lang een hoofdpijndagboek bij waarin je elke hoofdpijnaanval noteert, en schrijf er het type weer bij. Ga ermee naar je huisarts en overleg wat je verder aan je hoofdpijn kan doen.

4. GEWRICHTSPIJNEN
De meeste reumapatiënten denken dat warm weer beter is voor hun pijnlijke gewrichten dan koud weer, meteen één van de belangrijkste redenen waarom vooral ouderen vaak overwinteren in zonnige landen. Fysioloog en onderzoeker van de afdeling Medische Fysiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen Wieb Patberg, zelf reumatoïde artritispatiënt, denkt daar anders over.

Hij heeft diepgaand onderzoek verricht naar de relatie tussen temperatuur, vochtigheid en reumatische pijn in verschillende weersomstandigheden. Zijn onderzoek laat zien dat reumapatiënten aan het einde van de zomer de meeste gewrichtsklachten hebben en in koude maanden de minste.

Daarin wordt Patberg gesteund door veel patiënten met dezelfde reumatische aandoening. Na eindeloos experimenteren heeft onderzoeker  Patberg vastgesteld dat zijn reumatische klachteneen pak minder worden door zo luchtig mogelijk gekleed dagelijks minstens twee uur in de koude buitenlucht te fietsen. Het afnemen van de klachten verklaarde Patberg door het feit dat als je je te dik kleedt, het vocht uit je huid niet kan verdampen.

5. JEUKENDE LITTEKENS
Sommige mensen kunnen echt voorspellen dat er regen op komst is, doordat hun geopereerde knie, elleboog of schouder begint te jeuken. Bij weersverandering verandert namelijk de luchtdruk, maar ook de druk op het operatiegebied. Hierdoor worden littekens gevoeliger. Vooral de zenuwen in en rondom het operatiegebied
worden extra geprikkeld, waardoor het litteken pijn kan doen of erg begint te jeuken.

Het voorspellen van weersverandering door onze – niet geopereerde – gewrichten zien de meeste artsen als vervlogen volkswijsheden. Wel kunnen als gevolg van de luchtdruk, de vochtigheidsgraad, storm en sterke  temperatuursschommelingen de bloedvaten extra gaan samentrekken, waardoor patiënten meer klachten ervaren.

6. LICHT TEGEN DE HERFSTBLUES
Wetenschappers en weerdeskundigen vermoedendat door gebrek aan daglicht je biologische klok in de war raakt. Door het verstoren van je bioritme raakt je lichaam uit balans en kan je vervelende klachten krijgen. Daglicht heeft je lichaam nodig om cortisol aan te maken, een hormoon dat je levendig en alert houdt. Een bekende vorm van lichttherapie is de zogenoemde wake-up-light of lichtwekker.

Deze lamp is een goed alternatief om daglicht te vervangen en één van de beste methoden om een herfstblues te verminderen. Uit onderzoek onder een groot aantal  proefpersonen naar de werking van de lichtwekker is gebleken dat het merendeel zich na het opstaan een pak beter voelde. Ze hadden meer energie en waren in een veel betere stemming.

Volgens een publicatie in het Amerikaanse medische magazine Biological Psychiatry werkt de lichtwekker positief op je energiehormonen. Doordat het licht van de lichtwekker langzaam steeds minder fel wordt, slaap je makkelijker in. Naarmate het licht geleidelijk aan in sterkte weer toeneemt, wordt door de wekker als het ware de opgaande zon nagebootst waardoor je uitgerust wakker wordt. De lichtwekker is onder meer verkrijgbaar in elektrozaken en verlichtingswinkels

TIPS TEGEN WEERKWAALTJES
– Maak het thuis knus en gezellig, en zorg met kaarsjes en lampjes voor een egale lichtspreiding zonder donkere hoeken. Voor nog meer licht kan je het best de gordijnen open laten.
– Start de dag met een gezond ontbijt of kies voor een gevarieerd fruitschoteltje. Het bevordert je spijsvertering, stimuleert de stoelgang en geeft je een stoot energie.
– Wandel of fiets iedere dag minstens een halfuur in het park of bos en snuif intussen de heerlijke herfstgeur op.
– Breng regelmaat en licht in je leven door iedere avond op hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en op een vast tijdstip op te staan.