Iedereen heeft wel eens last van stress. In een periode van drukte op het werk, door problemen thuis of heftige gebeurtenissen. Een beetje stress of spanning is gezond, maar te veel heeft een negatief effect op de gezondheid en kan verschillende lichamelijke klachten veroorzaken.
Stress is een vorm van spanning. Om optimaal te kunnen presteren hebben we een bepaalde mate van spanning en dus stress nodig. Positieve stress is bijvoorbeeld de spanning die ene plezierige gebeurtenis oproept, zoals voor een wedstrijd of voor vakantie. Na enige tijd verdwijnt deze spanning weer en keert het lichaam terug in een toestand van rust. Als stress niet in het belang van een persoon is en als een nare gebeurtenis wordt ervaren, spreken we van negatieve stress en van stressklachten. Vast staat dat vooral de negatieve spanningen een gevaar vormen voor de gezondheid, omdat zij de grootste en meer langdurige effecten hebben op het centrale en autonome zenuwstelsel.
Bij langdurige stress is de balans tussen draagkracht en draaglast verstoord en kunnen stressklachten optreden. Deze klachten kunnen zich lichamelijk, psychisch of in het gedrag uiten. Als niet tijdig ingegrepen wordt kunnen de signalen leiden tot chronische klachten: burn-out, chronische moeheid, spanningsproblemen, angststoornissen, maag- en darmproblemen, nek- en schouderklachten, nervositeit en depressie.
De symptomen
Volgens de International Stress Management Association zijn er vier verschillende groepen symptomen die een signaal kunnen zijn dat je lichaam overloopt van stress.
Psychologische tekenen van stress:
- Geen of een slechte concentratie
- Moeite met beslissingen maken
- Moeite met dingen onthouden
- Snel afgeleid
- Verminderde creativiteit
- Moeite met slapen
- Negatief denken
- Veel piekeren
- Constant een moe gevoel
- Veel ongelukjes
Emotionele tekenen van stress:
- Snel aan het huilen
- Snel geïrriteerd
- Stemmingswisselingen
- Gevoelig voor kritiek
- Gevoel de controle te verliezen
- Verminderde motivatie
- Boze en gefrustreerde gevoelens
- Sneller onzeker
Fysieke tekenen van stress:
- Veel onverklaarbare pijntjes
- Spanning in de spieren
- Tandenknarsen (dit merk je aan een pijnlijke kaak in de ochtend)
- Allergieën/uitslag/geïrriteerde huid
- Constipatie of diarree
- Gewichtsverlies of gewichtstoename
- Een brok in de keel
- Duizeligheid
- Paniekaanvallen
- Misselijkheid
- Fysieke moeheid
- Verminderd libido
- Veranderde menstruatie
Gedragstekenen van stress:
- Geen tijd maken voor ontspanning of plezier
- Overmatig gebruik van alcohol, sigaretten, cafeïne of drugs
- Lange werktijden
- Slechte werk-privébalans
- Veranderd uiterlijk
- Sociale terugtrekking
- Roekeloosheid
- Uitbarstingen van boosheid
- Nerveusheid
- Vertellen van leugens
Gevolgen van stress
1. Altijd moe
De meeste mensen voelen zich wel eens moe of hebben een periode wat minder energie. Als je last hebt van stress, kan dit gevoel van moeheid continue aanwezig zijn. Door de spanning zul je waarschijnlijk ook slechter slapen, waardoor je niet zult opknappen.
2. Vergeetachtigheid
Door stress kun je enorm last krijgen van vergeetachtigheid. Je schrijft alles op briefjes en maakt lijstjes, maar vervolgens vergeet je die weer. Door spanningen en stress kan vergeetachtigheid erger worden. Je hebt dan te veel aan je hoofd. Je hoofd zit als het ware vol met gedachten die je geheugen in de weg zitten.
3. Nek- of schouderklachten
Veel mensen krijgen last van een stijve nek en schouders als ze onder spanning staan. Om van deze klachten af te komen, kunnen ontspanningsoefeningen helpen. Die kun je thuis doen of onder begeleiding van een fysiotherapeut. Hierdoor kunnen de klachten verdwijnen of verminderen, maar het is natuurlijk net zo of misschien wel belangrijker om de oorzaak van de stress weg te nemen. Bijvoorbeeld door te leren beter je tijd in te delen of problemen op te lossen.
4. Maagklachten
Als je stress hebt en gespannen bent, maakt je lichaam meer maagzuur aan. Ook kan de knijpbeweging van de maag vertragen of onregelmatiger worden. Stress alleen zal meestal geen (ernstige) maagaandoeningen veroorzaken, maar het kan wel een rol spelen bij het ontstaan van maagklachten of bestaande klachten verergeren.
5. Hoofdpijn
Eén van de meest voorkomende klachten door stress is hoofdpijn. Voel je hoofdpijn opkomen? Stop met je werkzaamheden en ga even rustig liggen en ontspannen. Probeer eventueel wat te slapen. Door te slapen zal de hoofdpijn afnemen en in het gunstigste geval helemaal verdwijnen.
6. Verminderde weerstand
Stress verslechtert je immuunsysteem. Hierdoor zul je sneller verkouden of grieperig worden. Veel mensen zijn geneigd om in een stressvolle periode te weinig, te veel of ongezond te eten. Terwijl juist dan een gezonde en verantwoorde voeding belangrijk is. Eet regelmatig, gevarieerd en niet te vet en te zout.
